Khi ba trang trại chăn nuôi lợn tại Quảng Bình bị xử phạt hơn 2,3 tỷ đồng vì vi phạm quy định về môi trường, câu chuyện này không chỉ dừng lại ở những con số. Đằng sau đó chính là một vấn đề lớn hơn, một câu hỏi chưa có lời giải đáp về ý thức và trách nhiệm bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp.
Đánh đổi môi trường lấy lợi nhuận?
Trong môi trường kinh doanh đầy cạnh tranh, việc tối ưu hóa chi phí để gia tăng lợi nhuận là điều mà mọi doanh nghiệp đều hướng đến. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp lại chọn con đường ngắn nhất – bỏ qua trách nhiệm bảo vệ môi trường để tiết kiệm chi phí. Điều này có thể giúp họ giảm được một phần ngân sách dành cho xử lý chất thải, đầu tư công nghệ xanh hoặc thực hiện các thủ tục pháp lý liên quan. Nhưng cái giá phải trả không chỉ nằm ở những con số mà còn ảnh hưởng đến chính sự tồn tại của doanh nghiệp trong dài hạn.
Khi một doanh nghiệp xả thải trực tiếp ra môi trường mà không qua xử lý, điều đó đồng nghĩa với việc họ đang biến thiên nhiên thành bãi chứa rác thải miễn phí. Nhưng thực tế, thiên nhiên không miễn phí.
Dòng sông bị ô nhiễm không chỉ ảnh hưởng đến hệ sinh thái mà còn khiến nguồn nước sinh hoạt của hàng nghìn hộ dân bị đe dọa. Không khí chứa đầy khí thải độc hại không chỉ làm giảm chất lượng sống của người dân mà còn gia tăng các bệnh lý nghiêm trọng về hô hấp. Những khu vực sản xuất bị nhiễm hóa chất hay kim loại nặng sẽ khiến đất đai không thể canh tác trong nhiều năm, kéo theo hệ lụy về kinh tế và sinh kế của cả một cộng đồng.
Bên cạnh những tác động đến môi trường và xã hội, doanh nghiệp cũng không thể tránh khỏi hậu quả. Một khi các vi phạm bị phát hiện, họ sẽ đối diện với hàng loạt hình thức xử phạt nghiêm khắc từ cơ quan quản lý. Từ phạt hành chính, đình chỉ hoạt động, yêu cầu khắc phục hậu quả đến việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng. Không dừng lại ở đó, hình ảnh doanh nghiệp bị ảnh hưởng nặng nề trong mắt người tiêu dùng. Khi niềm tin bị đánh mất, việc khôi phục lại không chỉ cần tiền mà còn phải mất rất nhiều thời gian, thậm chí có những doanh nghiệp không thể gượng dậy sau những vụ bê bối môi trường.
Cốt lõi có nằm ở biện pháp răn đe?
Bản thân các doanh nghiệp đều nhận thức được về hậu quả mà công ty phải gánh chịu khi những hành động gây ô nhiễm môi trường của họ bị phát hiện, thế nhưng điều gì khiến họ vẫn lựa chọn con đường ngắn nhất đó? Xử phạt hành chính có thể là biện pháp răn đe, nhưng cốt lõi thực sự của vấn đề lại nằm ở nhận thức và đạo đức kinh doanh của từng tổ chức, doanh nghiệp.
Một doanh nghiệp có trách nhiệm sẽ xem bảo vệ môi trường là một phần không thể thiếu trong hoạt động của mình. Điều đó thể hiện qua cách họ đầu tư vào hệ thống xử lý chất thải, sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường, và xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên sự bền vững. Khi một công ty đặt môi trường vào trung tâm của chiến lược phát triển, họ không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn tạo dựng được lòng tin từ cộng đồng và khách hàng.
Nhìn rộng hơn, trong một thế giới mà các tiêu chuẩn môi trường ngày càng được siết chặt, việc vi phạm không chỉ ảnh hưởng đến thị trường nội địa mà còn có thể làm mất cơ hội xuất khẩu. Bảo vệ môi trường không phải là gánh nặng, mà còn có thể trở thành một lợi thế cạnh tranh. Những doanh nghiệp tiên phong trong lĩnh vực sản xuất xanh, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn không chỉ giảm thiểu tác động tiêu cực mà còn mở ra những cơ hội mới. Trong một thế giới mà người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến tính bền vững, sự lựa chọn của doanh nghiệp hôm nay sẽ quyết định vị thế của họ trong tương lai.
Vậy, liệu lợi nhuận có đáng để đánh đổi môi trường? Câu trả lời là không. Môi trường không phải là thứ có thể hi sinh cho lợi nhuận ngắn hạn. Một doanh nghiệp thực sự có tầm nhìn dài hạn là doanh nghiệp hiểu rằng phát triển bền vững không phải là xu hướng mà là con đường duy nhất để tồn tại và thịnh vượng trong tương lai.
